Ο ουρανός πάνω απο τα κεφάλια μας, που επι αιώνες χύνει δάκρυα συμπόνιας για τον λαό μου, ο ουρανός που μας φαίνεται αναλλοίωτος και αιώνιος, υπόκειται σε αλλαγές. Σήμερα είναι ανέφελος, αύριο ίσως θα είναι συννεφιασμένος. Τα λόγια μου είναι σαν τα άστρα που μένουν ίδια πάντα: ο μεγάλος αρχηγός της Ουώσινγκτον μπορεί να εμπιστεύεται τις διαβεβαιώσεις του Σηάτλ όπως μπορεί να είναι σίγουρος για το γύρισμα του ήλιου και των εποχών. Ο λευκός αρχηγός λέει οτι ο μεγάλος αρχηγός της Ουώσινγκτον μας στέλνει φιλικούς χαιρετισμούς και ευχές. Είναι πολύ ευγενικό εκ μέρους του επειδή ξέρουμε οτι εκείνος καμιά ανάγκη δεν έχει την φιλία μας. Ο λαός του είναι αναρίθμητος σαν τη χλόη που σκεπάζει τα μεγάλα λιβάδια. Ο λαός μου είναι ολιγάριθμος, μοιάζει με σκόρπια δέντρα σε πεδιάδα που την έχει σαρώσει η θύελλα. Ο μεγάλος - και υποθέτω, καλός - λευκός αρχηγός μας μηνάει οτι θα ήθελε να αγοράσει τη γή μας, αλλα οτι επιθυμεί να μας αφήσει αρκετή ώστε να ζούμε άνετα. Η προσφορά του αυτή μοιάζει δίκαιη, ακόμα και γενναιόδωρη, γιατι ο ερυθρόδερμος άνθρωπος έχει ήδη στερηθεί τα δικαιώματά του και δεν είναι σε θέση να απαιτήσει τον σεβασμό τους, μοιάζει επίσης και συνετή στο μέτρο που δεν έχουμε πια ανάγκη μιας πολύ εκτεταμένης χώρας.
Υπήρξε μια εποχή που ο λαός μας σκέπαζε τη γή όπως τα κύματα φουρτουνιασμένης θάλασσας σκεπάζουν τον στρωμένο με κοχύλια βυθό της. Αλλά η εποχή αυτή πάει καιρός που τέλειωσε: απο το μεγαλείο των φυλών δεν απομένει σήμερα παρά πικρή ανάμνηση. Δεν θα επεκταθώ σε παράπονα για τον πρόωρο μαρασμό της φυλής μας και ούτε θα μεμφθώ τους λευκούς αδελφούς μας που τον επέσπευσαν γιατί, κατα κάποιον τρόπο, το φταίξιμο είναι και δικό μας.
Τα νιάτα είναι παρορμητικά. Όταν οι νέοι μας κυριεύονται απο θυμό εξαιτίας μιας αδικίας, πραγματικής ή φανταστικής, όταν ασχημίζουν τα πρόσωπά τους βάφοντάς τα μαύρα, αυτό δείχνει οτι οι καρδιές τους είναι μαύρες, και τότε είναι φορές που γίνονται σκληροί και άπονοι, και οι ηλικιωμένοι δεν μπορούν να τους συγκρατήσουν. Έτσι γινόταν πάντα. Έτσι γινόταν όταν οι πρώτοι λευκοί άνθρωποι άρχισαν να απωθούν τους προγόνους μας προς την Δύση. Σήμερα πάντως ευχόμαστε οι εχθροπραξίες μεταξύ μας να μην μπορούν να ξαναρχίσουν ποτέ πιά. Θα χάναμε σ'αυτές τα πάντα. Τα παλικάρια μας θεωρούν την εκδίκηση ως δίκαιη επανόρθωση, ακόμα και όταν τους στοιχίζει την ζωή τους, αλλά οι γέροι που μένουν σπίτι στο διάστημα του πολέμου και οι μητέρες που αγωνιούν για την τύχη των γιών τους ξέρουν καλά πως δεν έχουν τίποτε να κερδίσουν.
Ο καλός μας πατέρας στην Ουώσινγκτον - γιατί υποθέτω οτι τώρα είναι πατέρας μας όσο είναι και δικός σας, εφόσον ο βασιλιάς Γεώργιος έχει προωθήσει τα σύνορά του πιο πέρα πρός τα βόρεια -, ο μεγάλος και φιλόστοργος πατέρας μας, λέω, μας διαβεβαιώνει οτι, αν κάμουμε όπως επιθυμεί, θα μας προστατέψει. Οι γενναίοι πολεμιστές του θα υψώσουν ολόγυρά μας ένα ανυπέρβατο τείχος και τα θαυμαστά πολεμικά καράβια του θα γεμίσουν τα λιμάνια μας έτσι ώστε οι παλαιοί εχθροί μας απο τα μακρινά εδάφη του Βορρά, οι Χίντας και οι Τίμπσιονς, θα πάψουν να τρομοκρατούν τις γυναίκες τα παιδιά και τους γέρους μας. Τότε θα γίνει πράγματι πατέρας μας και εμείς θα είμαστε τα αληθινά παιδιά του. Είναι όμως δυνατόν να γίνει αυτό μια μέρα; Ο Θεός σας δεν είναι ο Θεός μας! Ο Θεός σας αγαπά τον λαό σας και μισεί τον δικό μου. Απλώνει στοργικά τα δυνατά και προστατευτικά μπράτσα Του γύρω απο τους χλομορπόσωπους ανθρώπους και τους οδηγεί απο το χέρι όπως ένας πατέρας οδηγεί το μικρό παιδί του - αλλά έχει εγκαταλείψει τα ερυθρόδερμα παιδιά Του, άν υποθέσουμε πως είναι στ' αλήθεια παιδία Του. Ο δικός μας Θεός, το Μεγάλο Πνεύμα, φαίνεται να μας έχει κι Εκείνος ξεχάσει. Ο Θεός σας σας κάνει μέρα με την μέρα πιο δυνατούς. Δεν θα περάσει πολύς καιρός και ο λαός σας θ'απλωθεί σε όλη αυτή τη χώρα. Ο δικός μας δεν παύει να λιγοστεύει σαν τα νερά που χαμηλώνουν γρήγορα με την παλίρροια και δεν θα ξανανέβουν ποτέ πιά. Ο Θεός του λευκού ανθρώπου μάλλον δεν αγαπάει τον λαό μας, αλλιώς θα τον προστάτευε. Μοιάζουμε σαν τα ορφανά που δεν μπορούν να στραφούν πουθενά για βοήθεια. Με αυτούς τους όρους πώς να είμαστε αδελφοί σας; Πώς ο Θεός σας θα μπορούσε να γίνει και δικός μας, να μας χαρίσει ευημερία, να ζωντανέψει και πάλι στην καρδιά μας το όνειρο του αρχαίου μεγαλέιου μας; Άν όλοι έχουμε τον ίδιο Επουράνιο Πατέρα, αυτός μάλλον έχει προτιμήσεις, γιατί εμφανίζεται μόνο στα χλομοπρόσωπα παιδία Του. Εμείς ποτέ δεν Τον έχουμε δει. Σε σας έχει δώσει νόμους, αλλά δεν βρήκε ούτε λέξη για τα ερυθρόδερμα παιδιά Του, που το αναρίθμητο πλήθος τους σκέπαζε κάποτε αυτήν την ήπειροόπως τα άστρα γεμίζουν τον ουρανό. Όχι! Είμαστε δυό διαφορετικές ράτσες, με διαφορετική καταγωγή και αποκλίνουσες τύχες. Οι λαοί μας δεν έχουν πολλά πράγματα κοινά.
Για μάς οι στάχτες των προγόνων μας έιναι ιερές και οι τόποι όπου αναπαύονται είναι αγιασμένη γή. Εσείς περιπλανιέστε μακριά απο τους τάφους των δικών σας, προφανώς χωρίς λύπη. Η θρησκεία σας έχει γραφτεί σε πέτρινες πλάκες απο το σιδερένιο χέρι του Θεού σας για να μην τολμήσετε ποτέ να την ξεχάσετε. Η δική μας θρησκεία είναι γραμμένη στις καρδιές του λαού μας και αποτελείται απο τις παραδόσεις των προγόνων μας - τα όνειρα που έχει στείλει το Μεγάλο Πνεύμα στους παλαιούς τις επίσημες ώρες της νύχτας, τις οπτασίες των Σοφών μας.
Οι νεκροί σας παύουν να αγαπούν εσάς και τη γή που τους είδε να γεννιούνται απο την στιγμή που περνούν τις πύλες του τάφου και φεύγουν για να πλανηθούν πέρα απο τα άστρα. σύντομα σβήνουν απο την μνήμη σας και δεν ξαναγυρίζουν πια. Οι δικοί μας δεν ξεχνούν ποτέ τον θαυμαστό κόσμο που τους έδωσε τη ζωή. Εξακολουθούν ν'αγαπούν τις πράσινες αυτές κοιλάδες, αυτά τα μεγαλόπρεπα βουνά, αυτά τα βαθιά φαράγγια, αυτές τις λίμνες και τις ακτές με τις δασωμένες όχθες, φλέγονται πάντα απο τρυφερή πονετική αγάπη για τους ζωντανούς που ζουν στην μοναξιά και επιστρέφουν συχνά απο την χώρα των Μακάριων Κυνηγιών για να τους επισκεφθούν, να τους καθοδηγήσουν, να τους παρηγορήσουν και να τους ενθαρρύνουν.
Η μέρα και η νύχτα δεν μπορούν να ζήσουν μαζί. Ο ερυθρόδερμος φεύγει πάντα στο πλησίασμα του λευκού όπως η πρωινή δροσιά αποτραβιέται σαν ανατέλλει η ήλιος.
Παρ' όλα αυτλα η πρότασή σας μοιάζει δίκαιη και πιστεύω οτι οι αδελφοί μου θα την δεχτούν και θα αποσυρθούν στην περιοχή που ορίζει η προσφορά σας. Τότε, αλλού εμείς κι αλλού εσείς, θα ζήσουμε εν ειρήνη, γιατί τα λόγια του Μεγάλου Λευκού Αρχηγού φαίνεται πως είναι η φωνή της Φύσης που μιλάει στον λαό μου απο τα βάθη του αδιαπέραστου σκότους.
Λίγο μας ενδιαφέρει ο τόπος όπου θα περάσουμε τις υπόλοιπες μέρες μας - όπως και νά' ναι δεν θα είναι πολλές. Η νύχτα των Ινδιάνων προμηνύεται σκοτεινή. Ούτε ένα άστρο ελπίδας δεν λάμπει στον ορίζοντα, άνεμοι σε τόνους πένθιμους στενάζουν απο μακριά. Φαίνεται οτι η απαίσια Νέμεση έχει βρεί τα ίχνη του ερυθρόδερμου ανθρώπου. Όποθ κι άν πάει εκείνος στο εξής, θα νιώθει πίσω του τα βήματα του αμείλικτου διώκτη του και θα είναι πάντα έτοιμος να αντιμετωπίσει στωικά τη μοίρα του, έτσι όπως ετοιμάζεται το πληγωμένο ελάφι σαν περιμένει να το πλησιάσει ο κηνυγός.
Ακόμα μερικά φεγγάρια, ακόμα μερικοί χειμώνες και, απο τους ισχυρούς χωροδεσπότες που άλλοτε πλημμύριζαν την ευρύχωρη αυτή φή ζώντας μέσα σε ευτυχισμένα σπιτικά προστατευμένοι απο το Μεγάλο Πνεύμα, δεν θα απομείνει ούτε ένας για να κλάψει πάνω απο τους τάφους ενός λαού που ήταν κάποτε πιο ανθηρός και πιο ελπιδοφόρος απο τον δικό σας. Αλλά γιατί να θλίβομαι για την πρόωρη εξαφάνιση των δικών μου; Η μιά φυλή ακολουθεί την άλλη, το ένα έθνος διαδέχεται το άλλο όπως τα κύματα του ωκεανού. Αυτός έιναι ο νόμος της φύσης και κάθε παράπονο μοιάζει ανώφελο. Ο καιρός της δικής σας πτώσης μπορεί να είναι ακόμα μακριά, αλλά θα έρθει σίγουρα, γιατί ακόμα και ο λευκός άνθρωπος που έχεο τον Θεό στο πλάι του να του μιλάει όπως σε φίλο δεν θα μπορέσει να ξεφύγει την κοινή μοίρα. Τελικά, ίσως να είμαστε αδελφοί. Ο χρόνος θα το δείξει.
Θα εξετάσουμε την πρότασή σας και, όταν λάβουμε την απόφασή μας, θα σας την ανακοινώσουμε. Αλλά για να την δεχτούμε, θέτω εγώ ο ίδιος, ήδη απο τώρα, τον εξής όρο: να μη μας απαγορευτεί να επισκεπτόμαστε, οποιαδήποτε στιγμή και χωρίς να μας κακοποιούν, τους τάφους των προγόνων μας, των φίλων, των παιδιών μας. Κάθε κομματάκι αυτής της γής είναι ιερό στο πνεύμα του λαού μου. Κάθε βουνοπλαγιά, κάθε κοιλάδα, κάθε πεδιάδα, κάθε άλσος έιναι αγιασμένο επο ένα γεγονός, καλό ή κακό, που έχει συντελεστεί πρίν απο πολλά χρόνια. Ακόμα και τα βράχια που μοιάζουν άφωνα και νεκρά, ιδρώνουν κατα μήκος της σιωπηλής όχθης και ριγούν στην ανάμνηση σημαντικών συμβάντων δεμένων με την ζωή των δικών μου, η γή δέχεται πιο ερωτικά τα δικά μας απο τα δικά σας βήματα γιατί είναι πλούσια απο την σκόνη των προγόνων μας και τα γυμνά μας πόδια το νιώθουν αυτό το άγγιγμα της αγάπης. Όλοι αυτοί που έφυγαν, τα παλικάρια μας, οι στοργικές μητέρες μας, οι ευτυχισμένες κόρες με τη χαρούμενη καρδιά, ακόμα και τα μικρά παιδιά που έζησαν εδώ και γνώρισαν μόνο για λίγο την χαρά, εξακολουθούν ν' αγαπούν αυτές τις εκτάσεις που σήμερα είναι σκυθρωπές και έρημες, κάθε μέρα, την ώρα που πέφτει σ' αυτές το σκοτάδι, πυκνά πυκνά επιστρέφουν να πνεύματά τους. Όταν ο τελευταίος ερυθρόδερμος θα έχει εξαφανιστεί απο την επιφάνεια αυτής της Γής και η ανάμνηση των δικών μου θα έχει γίνει μύθος ανάμεσα στους λευκούς ανθρώπους, αυτές οι όχθες θα μυρμηγκιάζουν απο τους αόρατους νεκρούς της φυλής μου και, όταν τα παιδιά των παιδιών σας θα νομίζουν πως είναι μόνα μέσα στους κάμπους, μέσα στα μαγαζιά, μέσα στα εργαστήρια, στους δρόμους ή στην σιωπή αδιαπέραστων δασών, δεν θα είναι όπως νομίζουν. Σ' όλη τη Γή δεν θα υπάρχει μέρος όπου να μπορούν να βρούν την μοναξιά. Τη νύχτα, όταν στα χωριά μας και στις πόλεις μας θ' απλώνεται σιωπή και σεις θα τις νομίζεται έρημες, οι δρόμοι θα είναι γεμάτοι απο πλήθη νεκρών που θα επιστρέφουν στα ωραία μέρη που κατείχαν άλλοτε και ακόμα συνεχίζουν ν' αγαπούν. Ο λευκός άνθρωπος ποτέ δεν θα είναι μόνος.
Άς είναι δίκαιος ο λευκός άνθρωπος και άς μεταχειριστεί τον λαό μου με προσοχή γιατί οι νεκροί δεν έχουν απογυμνωθεί απο την εξουσία τους. Οι νεκροί είπα; Δέν υπάρχει θάνατος. Μόνο αλλάζει ο κόσμος. - ΑρχηγόςΣηάτλ, ένας λόγος του 1855, εκδόσεις Άγρα, μετάφραση Αλόη σιδέρη.
Sealth, κοινώς Seattle - Σηάτλ, είναι το πραγματικό όνομα του αρχηγού των Duwamishs. Γεννήθηκε το 1788 απο μητέρα Duwamish και πατέρα Suqwamish και πέθανε το 1866. Παιδί ακόμα έζησε την άφιξη των πρώτων λευκών εξερευνητών υπο την αρχηγία του λοχαγού George Vancouver το 1792. Ο λόγος που παραθέτεται εδώ είναι ονομαστός. Είναι εκείνος που απήυθυνε ο Sealth στον κυβερνήτη Isaac Stevens κατα το διάστημα του συμβουλίου που κατέληξε στην συνθήκη του Point Elliot στο Όρεγκον το 1855.
Ο πιονιέρος Henry Smith ήταν παρών στο συμβούλιο και κράτησε σημειώσεις απο τη μετάφραση της απάντησης του Αρχηγού Σηάτλ στο ιδίωμα chinook.
, τόμος XXII, αρ. 4, Οκτώβριος 1931.
